TEMA Vakfı kurucusu ‘Toprak Dede’ Hayrettin Karaca’yı Kaybettik

TEMA Vakfı kurucusu, tarım arazilerinin kaybının sebebi erozyonla mücadelesi çalışmalarıyla tanınan, ‘Toprak Dede’ diye bilinen Hayrettin Karaca 97 yaşında yaşamını yitirdi.

‘Toprak Dede’ diye bilinen Hayrettin Karaca 97 yaşında yaşamını yitirdi. Toprak erozyonu ile tarım arazilerinin kaybı sonucu oluşacak olan çölleşme tehlikesi konusunda yaptığı çalışmalarla farkındalık oluşturan, bu alanda önemli çalışmalara imza atan Hayrettin Karaca, erozyonla mücadele eden TEMA vakfının kurucusuydu.

Triko markasında iddialı sanayici iken Türkiye’deki tarım arazilerinin yok oluşuna kayıtsız kalmayarak erozyonla mücadele amacıyla TEMA Vakfı’nın kuruluşunda yer alan, bu alanda verdiği mücadele ile öne çıkan Hayrettin Karaca Alternatif Nobel ödülüne layık görülmüş, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından da “Orman Kahramanı” seçilmişti.

Hayrettin Karaca (“Toprak Dede”’) Kimdir?

Hayrettin Karaca 4 Nisan 1922 yılında Bandırma’da doğdu. Babası Hocazade Halil Efendi, annesi Zehra Hanım’dır. Her ikisi de Kırım muhaciridir. Lisesini bitirdikten sonra ailesinin işinin başına geçip triko-örme olan bu işi ülkenin en başarılı sanayi kuruluşlarından biri yapmıştır. Karaca firması diğer firmalara göre 20 yıl önceden Türkiye’de ihracatın liderliğini yapmıştır.

Karaca ellili yaşlarında, Türkiye’nin ilk özel arboretumunu kurdu ve yurtiçi-yurtdışında gezdiği her yerden tohumlar topladı, botanik bahçelerini gezdi ve bağlantılar kurdu. Karaca’nın Yalova’da kurduğu Karaca Arboretumu, dünyanın hertarafındaki botanikçiler tarafından bilinmektedir. Yılda iki kez yayınlanan Arboretum Magazin’i bilimadamlarının araştırma ve görüşlerinin yayınlandığı bir forum olmuştur. Türkiye için adeta bir gen koruma merkezi olan Karaca Arboretumu içerisinde 14.000 türü barındırıyor. Hannover Üniversitesi’nden ekoloji profesörü Franz H. Meyer, Hayrettin Karaca’dan “Şimdiye kadar hiç böylesine kişisel çıkar gütmeden, kendini insanlığın yararına çalışmaya adamış birine rastlamadım.” diye bahsetmektedir. Karaca, TEMA Vakfı’nın kurucularından biridir. Hayrettin Karaca ağaç dikim çalışmalarına devam etmektedir.

“TOPRAK DEDE” HAYRETTİN KARACA’NIN ÖDÜLLERİ

97 yaşında hayata veda eden, çok sayıda ödülün sahibi TEMA Vakfı Onursal Başkanı Hayrettin Karaca’nın aldığı ödüller:

Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi tarafından Fahri Doktora 1990

Birleşmiş Milletler Çevre Programının ‘Global 500 Roll of Honour’ Ödülü 1992

Çevre Bakanlığı tarafından “Çevre Beratı” 1992

Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından verilen ‘Çevre Ödülü’ 1993

Uluslararası Lions Club tarafından ‘Melvin Jones Fellow Ödülü 1994

Çevre Bakanlığı tarafından “Üstün Hizmet Ödülü” 1994

ODTÜ tarafından ‘Felsefe Onur Doktorası’ 1995

Ege Üniversitesi “Fahri Doktora”sı 1995

Milli Olimpiyat Komitesi “Fair Play” Ödülü 1996

Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı “Hoşgörü Ödülü” 1996

Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından “Şeref Üyeliği Beratı” 1997

Kırıkkale Üniversitesi ilk Fahri Doktora unvanı 1997

Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü 1997

ÇEVRETED tarafından “Çevreted 97 Onur Ödülü” 1997

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi “2000 Yılının Öncüleri” Ödülü 1998

Genç Hukukçular Derneği tarafından “Yılın Yurttaşı” Ödülü 1998

Türkiye Çocuk Dergisi tarafından Babalar Günü nedeniyle “Toprak Baba” unvanı 1998

Anadolu Üniversitesi Fahri Doktora Ödülü 1998

BİLSES Vakfı “Çevre Ödülü” 1998

Ankara Çankaya İzci Grubu tarafından “Yılın Doğa Dostu” Ödülü 1998

Ankara Gazeteciler Cemiyeti tarafından “Yılın Adamı” Ödülü 1999

Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı tarafından “1998 Türk Dünyasına Hizmet Ödülü” 1999 Right Livelihood Award 2012(Alternatif Nobel Ödülü)

TBMM Onur Ödülü 2005

Birleşmiş Milletler “Orman Kahramanı Ödülü” 2013